- Higashino Keigo và những tác phẩm không chỉ là trinh thám
- Tác giả: Mọt Mọt
- Thể loại:
- Nguồn: Vnkings.com
- Rating: [K] Mọi độ tuổi đều đọc được
- Tình trạng: Đã hoàn thành
- Lượt xem: 858 · Số từ: 2457
- Bình luận: 4 · Bình luận Facebook:
-
Lượt thích: 11 N2 Cát Cát Lạc Y Tiểu Từ Hi Ketsueki Karasu Trúc Mặc Alice Whitemore Phúc Lương Đặng Huyền thanh thuý trần Bakadou Anh Nguyễn Minh
Là một trong những tác giả Nhật Bản đương đại gần gũi nhất với độc giả Việt Nam hiện tại, cái tên Higashino Keigo nổi lên với những tác phẩm trinh thám suy luận độc đáo điển hình là Phía sau nghi can X thuộc series Thám tử Galileo. Nhưng hơn cả các câu chuyện trinh thám đơn thuần, sáng tác của Higashino Keigo đa dạng về đề tài lẫn cách thức biểu hiện tác phẩm. Từ đấy, mỗi câu chuyện Keigo tiên sinh viết lên, đều thấm đẫm hơi thở thời đại, giá trị nhân sinh dẫu đớn đau, nghiệt ngã, thậm chí, ở đó bao chứa cả sự tiên đoán cho tương lai, cuộc sống con người.
Higashino Keigo, người kỹ sư rẽ ngang sang địa hạt văn chương
Trước tiên, cần phải khẳng định một điều rằng, ngay từ những ngày đầu đến với văn chương, Higashino Keigo không phải là một nhà văn chuyên nghiệp. Ông sinh ra ở Osaka vào năm 1958, tốt nghiệp Đại học Osaka với tấm bằng Cử nhân Kỹ thuật và có một thời gian làm kỹ sư ở Công ty Nippon Denso Co. (nay là DENSO). Cho đến khi, ông bén nghiệp với văn chương qua những lần gửi tác phẩm tới Giải thưởng Edogawa Ranpo, giải thưởng thường niên dành cho các tác phẩm trinh thám chưa được xuất bản, và thắng giải vào năm 1985 với tiểu thuyết Sau giờ học. Mà duyên cớ, được Keigo tiên sinh chia sẻ, cũng rất thực tế.
“Tại sao anh viết tiểu thuyết và dự giải Edogawa Ranpo?”
“Vì công ti đang làm trả lương thấp quá.” (Vài mẩu truyện với Keigo Higashino – Hiroyuki Kurokawa)
Vậy nhưng từ duyên cớ chân thực tới mức trần trụi ấy, cái tên Higashino Keigo đã trụ vững trên văn đàn Nhật Bản suốt 37 năm. Và trong 37 năm ấy, Keigo tiên sinh vẫn luôn cần mẫn, miệt mài sáng tạo, không ngừng khai phá thêm nhiều vấn đề xã hội nổi cộm, đi sâu vào nội tâm con người, thách thức giới hạn của chính ông. Để tới hôm nay, Higashino Keigo đã có một khối lượng tác phẩm đồ sộ trải dài trên nhiều hình thức thể loại từ truyện ngắn, tiểu thuyết tới tiểu luận, sách tranh; từ trinh thám, điều tra phá án đến các tác phẩm tâm lý xã hội hay kỳ ảo siêu nhiên… Cùng hàng loạt giải thưởng danh giá khác như Giải thưởng Văn học trinh thám Nhật Bản cho tác phẩm xuất sắc nhất với Bí mật của Naoko vào năm 1999, giải thưởng Chūōkōron Prize (giải thưởng văn học của nhà xuất bản Chuokoron-Shinsha) cho tác phẩm Điều kỳ diệu ở tiệm tạp hóa Namiya vào năm 2012. Đặc biệt, với tiểu thuyết Phía sau nghi can X, Higashino Keigo đã thắng hàng loạt giải thưởng vào năm 2006: giải Naoki, giải Honkaku cho tiểu thuyết xuất sắc nhất và lọt top tiểu thuyết trinh thám Nhật bản xuất sắc nhất năm ấy…
Nhắc đến cái tên Higashino Keigo, độc giả Việt Nam thường nghĩ tới một tác giả trinh thám tiêu biểu trong dòng chảy văn chương Nhật Bản đương đại. Nhưng với khối lượng tác phẩm đồ sộ, trải dài trên nhiều đề tài, lĩnh vực, sáng tác của Higashino Keigo từ lâu, đã không đơn thuần chỉ là những tác phẩm điều tra, phá án đơn thuần.
Là một “kỹ sư chuyển nghề”, tính logic và chuyên ngành được thể hiện gần như xuyên suốt văn nghiệp của Higashino Keigo. Và mỗi tác phẩm, đều là lát cắt xã hội đương thời cùng nội tâm con người phức tạp, đa chiều, thậm chí, cả những góc khuất tăm tối hay hình ảnh con người méo mó, xấu xí trong sự tha hóa nhân cách cùng cực. Mỗi câu chuyện, ẩn chứa những tình tiết nghiệt ngã mà buộc người ta phải lựa chọn cách sống, hướng đi tiếp đến tương lai trong bối cảnh, mọi ngã rẽ đều đau đớn.
Tuy nhiên với sự sáng tạo không ngừng nghỉ suốt 37 năm, song song việc viết nhiều, viết khỏe, kéo theo đấy chất lượng tác phẩm của Higashino Keigo không thật đồng đều. Nhưng tới tận cùng mỗi câu chuyện Keigo tiên sinh viết lên đều là sự khơi mở trường liên tưởng của độc giả về đời sống, nhân sinh. Và có lẽ, đây cũng là khía cạnh, để cái tên Higashino Keigo vẫn như một sự bảo chứng, cho những câu chuyện buộc người ta phải suy ngẫm, kể cả khi câu chuyện ấy, đã kết thúc.
Những tác phẩm trinh thám đặc sắc
Đến với văn chương và nổi danh trước tiên từ những sáng tác trinh thám đặc sắc, nhưng qua thời gian, tác phẩm trinh thám của tác giả Higashino Keigo cũng có sự thay đổi, phát triển về nội dung cùng phương thức biểu hiện.
Nếu như giai đoạn đầu, truyện trinh thám Keigo tiên sinh viết lên chịu ảnh hưởng sâu sắc của dòng trinh thám cổ điển với motif phổ biến là án mạng trong phòng kín, giải mã mật thư, cấu trúc câu chuyện được xây dựng rất rõ ràng trên cơ sở của việc điều tra phá án mà điển hình là những tiểu thuyết như Sau giờ sau viết năm 1985 với chuỗi án mạng liên hoàn mở đầu bằng cái chết của một thầy giáo dạy toán trong phòng thay đồ được tạo dựng hiện trường thành phòng kín hay Vụ án ở nhà khách núi Hakuba ra đời năm 1986 xoay quanh cấu trúc đặc biệt của từng phòng trong nhà khách cùng bài Đồng dao Mẹ Ngỗng đầy bí ẩn. Và bởi lấy mottif án mạng trong phòng kín, xoay quanh không gian hẹp nên nghi phạm của vụ án cũng thu hẹp đồng thời dung lượng tác phẩm thời kỳ này của Higashino Keigo cũng không quá dài.
Thì càng về sau, truyện trinh thám, đặc biệt là tiểu thuyết trinh thám dưới ngòi bút Higashino Keigo càng trở nên phức tạp ngay từ cách, tác giả lựa chọn nhân vật trung tâm cho tác phẩm đồng thời xây dựng lên những cá nhân vừa là hung thủ, vừa là nạn nhân. Có những câu chuyện như bộ đôi Bạch dạ hành và Ảo dạ được tạo dựng trên cơ sở nhân vật trung tâm, mạch truyện xoay quanh hung thủ và kết truyện, không phải bao giờ chính nghĩa cũng có thể chiến thắng đó.
Những vụ án về sau cũng trở nên phức tạp hơn ở thủ pháp gây án lẫn cách tác giả đi sâu khắc họa nội tâm, đời sống cả phía kẻ thủ ác để làm rõ nét khía cạnh động cơ hung thủ. Như cách, gã Nonoguchi đã đánh lạc hướng điều tra của Thanh tra Kaga trong quá trình anh điều tra động cơ gã gây án ẩn sau Ác ý đậm sâu thế nào. Và đặc biệt, như tội ác hoàn hảo, không chứng cứ, tất cả lời buộc tội chỉ là dựa trên suy luận do một thiên tài toán học gây ra trong Phía sau nghi can X. Một tội ác nhằm che giấu một tội ác xuất phát từ thứ tình yêu tới mức hi sinh đến tuyệt vọng.
Và nét đặc sắc trong trinh thám buổi đương thời của Higashino Keigo còn nằm trên khía cạnh, càng ngày, chất trinh thám như càng lùi xa. Nhưng ngay chính trong những câu chuyện không phải là trinh thám nhất, chất trinh thám lại vẫn ẩn sâu trong những “bí ẩn” mỗi nhân vật nắm giữ. Mà chẳng phải, giải mã tận cùng “bí ẩn”, cũng là một phương diện của “điều tra, phá án” hay sao?
Đến thời điểm hiện tại, vẫn không thôi những tranh luận về yếu tố trinh thám ở sáng tác của Higashino Keigo. Rằng quá dễ dàng để đoán được thủ phạm là ai, vụ án quá đơn giản, cách thức gây án còn nhiều lỗ hổng… Thậm chí ngay chính tác phẩm được coi là mẫu mực, tượng đài trong văn nghiệp đồ sộ của Keigo tiên sinh như Phía sau nghi can X, luôn còn đó những luồng ý kiến trái chiều về tính logic, phá án.
Nhưng tới tận cùng, mỗi tác phẩm tác giả Higashino Keigo viết ra đều chứa đựng những điểm đặc sắc, về mặt này hay mặt khác ở khía cạnh trinh thám mà không tác phẩm nào trùng lặp với tác phẩm nào. Đấy là cái tài, cũng là cái tâm của người viết, trong việc tạo dựng lên những khoảng trắng ngay trong thể loại kích thích trí tưởng tượng, suy luận nhất như thể loại điều tra, phá án này.
Và những tác phẩm hơn cả là trinh thám
Như đã nói, Keigo tiên sinh viết nhiều, đa dạng trên mọi lĩnh vực. Nên bên cạnh thể loại trinh thám, còn cả những tác phẩm không phải là trinh thám. Các sáng tác ấy hướng tới yếu tố đời sống xã hội, kể cả những chuyện vụn vặt nhất và được thể hiện bằng bút pháp tả thực hoặc đan xen yếu tố hiện thực huyền ảo trên cơ sở sáng tạo huyền thoại.
Nhưng ngay chính trong bao truyện trinh thám tác giả Higashiro Keigo tạo dựng, chủ đề phá án, giải mã bí ẩn chưa bao giờ là chủ đề duy nhất ở tác phẩm ấy. Mà sau cuối, dẫu viết về bất cứ đề tài nào, trên thể loại nào, điều Keigo tiên sinh hướng về, vẫn là nhân sinh cùng bao khuất khúc, ẩn ức cuộc sống con người còn nhiều đớn đau, gian khó. Nên văn chương Higashino Keigo, luôn gai góc, đắng cay tới nghiệt ngã. Một thứ văn chương khước từ mọi sự dễ dãi và có thể đẩy cảm xúc người đọc đến tận cùng day dứt trước nỗi khổ đau, bất lực, quẩn quanh, u tối cùng những câu hỏi như vọng về hư vô, chẳng có câu trả lời.
Như câu hỏi, làm sao để được sống như một con người trọn vẹn đây khi mang trên thân mình cái danh người thân kẻ sát nhân được gửi gắm trong tiểu thuyết Thư. Kẻ ác phải nhận trừng phạt từ pháp luật còn người nhà phải nhận trừng phạt từ sự kì thị, định kiến của một thứ “bia miệng ngàn năm”. “Anh ơi! Naoki thầm gọi trong tim. Tại sao chúng ta lại sinh ra trên đời này.” Tại sao người ta lại sinh ra để chặng đường tiếp theo, phải sống tiếp thế nào?
Và câu hỏi “làm người” ấy, vẫn còn trở đi trở lại xuyên suốt 37 năm tác giả Higashino Keigo cần bút tới thời điểm hiện tại. Rằng con người sẽ Biến thân thành gì đây khi mất đi một phần tâm hồn. Rằng để tồn tại, lớp người thuộc về phần thiểu số trong xã hội như những cá nhân Đơn phương ở cộng đồng LGBTQ+ phải ứng xử thế nào? Giữa cuộc đời còn nhiều gian khó này, sống sao để ra một con người với trọn vẹn cái “tôi”, có thể chỉ là bình dị nhất, cũng trở thành dấu hỏi nhức nhối đến vậy.
Cũng bởi guồng quay cuộc đời và con người cần sống như thế, nên bên cạnh câu hỏi sống ra sao, tác giả Higashino Keigo còn xoáy sâu vào khía cạnh, muôn mặt cách người ta chọn phương thức sống. Song dù sống thế nào, dường như bất cứ ai, trên trang văn Higashino Keigo, đều mang theo những lớp mặt nạ. Khi ấy, cuộc sống trở thành một “lễ hội hóa trang” hoành tráng. Lý thuyết trò chơi cùng lý thuyết kịch được Keigo tiên sinh tận dụng triệt để nhằm tái hiện lên tính đa chiều và phức tạp của bản thể con người vậy.
Nhưng dẫu người ta có khoác lên mình bao nhiêu lớp mặt nạ đi chăng nữa, thì cũng không thể thoát khỏi quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, giữa cá nhân với “trách nhiệm cuộc đời”. Mà “tài năng càng lớn, trách nhiệm càng cao”. Con người không thể mãi trốn tránh vào thứ Hoa mộng ảo như trốn tránh chính bản thân. Người ta sống, cũng không thể chỉ cho riêng mình, dẫu rằng, chính guồng quay thời cuộc, đang kéo giãn khoảng cách giữa cá nhân với người thân, gia đình.
Là một kỹ sư trước khi trở thành một nhà văn, yếu tố kỹ thuật cùng mối tương quan của đời sống con người và máy móc, khoa học vẫn luôn là nỗi trăn trở của tác giả Higashino Keigo. Mà ngay từ những năm 1998, ông như đã dự báo về một “thời đại tân kì”, nơi con người lao động như cái máy, nơi trái tim con người như trở nên chai sạn chẳng khác gì máy móc trong tiểu thuyết Trái tim của Brutus. Để rồi lần nữa, đến tiểu thuyết Dữ liệu bạch kim, đề tài ấy trở lại nhức nhối hơn, khi đời sống cá nhân lẫn đời sống nghệ thuật đang mất dần tính “đặc thù” trước sự “xâm lăng” của công nghệ.
Và còn đấy, là hàng loạt những câu hỏi mang tính vĩ mô còn đang để ngỏ.
Rằng “nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh?” Rằng tính răn đe, trừng phạt của luật pháp; rằng trước những kẻ tội phạm không có ý thức của sự hối hận, trước nỗi đau vô tận của gia đình nạn nhân; luật pháp liệu chăng có đang trở thành một thứ Thánh giá rỗng? Hay con người trong thời pháp trị, vẫn phải tiến hành Cuộc diễu hành thầm lặng, đòi lại công lý cho chính mình trước những kẻ, lợi dụng kẽ hở pháp luật mà lách luật ư? Hoặc về cả những điều xa vời hơn nữa như tương lai con người sẽ đi tới đâu giữa dòng thời gian, không gian vô tận này? Mà câu hỏi để ngỏ, tựa lời ngỏ của chính tác giả hướng tới độc giả, để mỗi người sẽ có một trả lời cho riêng mình vậy…
Nếu ví cuộc đời là một “phương trình” và từng cá nhân, phải giải phương trình ấy để tìm “nghiệm tối ưu” cho cuộc đời thì những tác phẩm vừa là trinh thám, vừa là các mảnh ghép đời sống tác giả Higashino Keigo tạo lên mà con để mở như dẫn dắt mỗi người vào từng tình huống giả định để đồng sáng tạo với nhà văn. Từ đấy, từng người sẽ tìm được nghiệm phù hợp với chính bản thân.
Higashino Keigo đến với văn chương với lý do rất thực tế. Nhưng suốt 37 năm cầm bút, dù viết về đề tài nào, dù tác phẩm theo hướng trinh thám hay thuần tâm lý xã hội; ông vẫn luôn đau đáu về hai tiếng con người, hai chữ cuộc đời như vậy đấy.
Mọt Mọt
Anh Nguyễn Minh (1 năm trước.)
Level: 9
Số Xu: 1487
Phía sau mỗi tác giả đều có một câu chuyện dài và điều đó làm nên những nét bút tuyệt vời!
Phúc Lương (1 năm trước.)
Level: 10
Số Xu: 8191
có thời gian mình sẽ tìm đọc vài tác phẩm.
Ketsueki Karasu (1 năm trước.)
Level: 9
Số Xu: 2910
Tiểu Từ Hi (1 năm trước.)
Level: 10
Số Xu: 5486
Bài viết giúp mình biết thêm nhiều về tác giả Keigo và các tác phẩm của anh ấy. Hóng bài viết kế tiếp của bạn nha :3