Nghề bán ve chai.

“Ai ve chai không”?

Tiếng xe đạp nhẹ lướt qua bên phố. Đó là bóng dáng của một người phụ nữ tuổi trung niên, tay đeo bao tay, đầu mang mũ vành che nắng. Chở những bao chứa chai nhựa, thùng giấy hay lon bia… Đèo qua lại và vẫn tiếng chào mời ấy: “Ai ve chai”.

Nó thật sự quen thuộc, thực sự rất quen thuộc đối với ta. Tưởng chừng như ta có thể viết ra hàng loạt lần người mua ve chai qua lại, thản nhiên, ta có thể chép lại vào vở nhiều vô số kể những người mua ve chai. Thử hỏi tại sao lại nhiều người làm nghề này như thế?

Không nói dóc cũng chả nói tâng bốc rằng số lượng người làm nghề này rất nhiều. Sở dĩ là họ nghèo phải không? Cũng đúng, phần lớn người này đều nghèo khó, không nơi nương tựa, mưu sinh kiếm sống. Nhưng cũng không phải đều như thế. Người làm nghề này với mục đích kiếm thêm thu nhập, người làm nghề này với mục đích đi làm cho vui, sở dĩ đi làm cho vui xuất phát từ những người đã lớn tuổi, họ không muốn mình thành gánh nặng của con cháu nên họ đi làm thôi, kiếm được bao nhiêu thì kiếm, vừa vui mà vừa có tiền tiêu xài.

Dù với mục đích ra sao, dù với hoàn cảnh thế nào, chúng ta đều có thể nhận thấy trên khuôn mặt của họ luôn thân thiện, luôn tạo cho ta cảm giác thương cảm, dù chỉ một chút ít. Cũng đơn giản, ta nhìn thấy họ thật giản dị, trang phục lúc nào cũng cái áo sơ mi dài tay, bao tay vải, nón lá đội đầu. Không những thế, họ ăn cũng thật giản đơn. Có lần tôi bán cho cô ve chai một ổ bánh mì, nhưng cô chỉ ăn một ổ mì không chan xì dầu mà không kèm rau xanh hay chả giò nào. Bởi thế, dù tính cách họ ra sao nhưng họ tiết kiệm, mộc mạc, lại tạo cho ta cảm giác yên bình muốn giúp đỡ dù họ không cần.

Chúng ta chắc cũng đã gặp người ve chai hiền lành, nhưng chắc cũng đã gặp một người bán ve chai tính khí chẳng tốt lành gì nhưng họ không đáng trách, vì họ thật thà. Không quên được lần tôi nghi oan cho bà bán ve chai, thật sự nhớ đến mới hổ thẹn. Tôi bán cho bà một bao rất to toàn lon bia mà bố tôi cùng hàng xóm nhậu được, cũng phải để dành chừng hai tháng. Đến khi bán, bà đếm được trăm lẻ hai lon và đưa tôi hai lăm ngàn đồng. Với suy nghĩ ích kỉ tôi nói rằng: Bà đếm có lộn không vậy, rõ ràng là nhiều lắm mà? Tôi vội đổ bao lon ra và đếm lại (chưa thấy ai rảnh như tôi) thật đúng là trăm lẻ hai lon. Tôi xấu hổ, vội bỏ lon vào lại trong bao và đi vào nhà. Liếc nhìn, tôi thấy bà ve chai chất bao lon lên chiếc xe đạp rồi lướt đi. Tôi đã không một lời xin lỗi nào… Mãi tôi không thấy người đó quay lại. Đến tận bây giờ, mỗi khi nghĩ đến, tôi lại không kiềm được xấu hổ, mặt đỏ lên hết cả.

Thế đó, thật thà không để chỉ riêng người nông dân mà còn để chỉ cho người mua bán ve chai.

Bạn cứ thử xem, một ngày bạn làm giống như họ, bạn kiếm được bao nhiêu tiền?

Tôi đã thử, và quả thật rất khó để kiếm được tiền. Lúc đấy, tôi cùng em gái và thằng hàng xóm, dắt xe đạp có rổ của con em tôi rồi đi lượm chai. Chỉ rảnh rang được buổi tối mới lượm được nên lượm rất ít, đem bán thì mỗi ngày trung bình được mỗi năm nghìn đồng. Thế mới nói, nghề này khó làm lắm, không dễ dàng gì đâu!

Khó như thế thì những người chuyên làm nghề này chắc hẳn phải khó khăn lắm mới một ngày kiếm được năm mươi nghìn đồng, chắc vậy!

Bảo vệ môi trường đã không còn là việc riêng của những cô chú công nhân quét rác nữa rồi, bởi vì có người lượm ve chai mà.

Tối tối, khi tiếng xe máy vơi dần đi, ở con đường tôi ở, vẫn nghe tiếng người mua bán ve chai gọi, vẫn thấy những bóng dáng xe đạp lững thững đi trong ánh đèn vàng mờ ảo. Vẫn đội chiếc nón lá, vẫn chiếc xe đạp, dù đàn ông hay đàn bà khi như thế, ta liên tưởng đến hình ảnh bình dị nơi làng quê yêu dấu.

Nói chốt lại, đây là nghề thực sự cao quý, trong sạch dẫu xã hội có hiện đại, tiên tiến đến đâu.