Nhận Xét và Góp Ý cho truyện Lan Sa

Nhận Xét và Góp Ý cho truyện

Lan Sa của Hiền Nhơn Võ

Truyện mới có chín chương, nhưng đã dần hình thành được văn phong và tiết tấu riêng, vì vậy mình chỉ đưa ra những góp ý nhẹ nhàng thôi. Còn đối với những điểm khó chịu nhất trong tác phẩm mà mình cảm nhận được, mình sẽ nhấn mạnh để tác giả cần tránh cho những chương viết tiếp theo.

Về nhận xét nội dung, mình sẽ nói gói gọn ba phần, từ cái nhìn bao quát toàn truyện, rồi đến nhìn gần vào trong các tình huống cụ thể và đánh giá về văn phong.

Truyện này đang đi theo hướng mở rộng dần bối cảnh, nhìn tổng quát thì giống với thể loại phiêu lưu hay trinh thám, bắt đầu từ một ngôi làng nhỏ, bí mật hé lộ dần với sự can thiệp từ bên ngoài, làm rõ dần toàn bộ quang cảnh thế giới. Cách xây dựng này không khiến người đọc bị ngộp thông tin và cảm thấy tò mò với nội dung hơn, mình đánh giá cao điều này. Tuy nhiên tác giả vẫn chưa thật sự có đầy đủ nhận định về nó, nên vẫn còn rất nhiều vướng mắc trong truyện, đôi khi khiến người đọc có góc nhìn không trọn vẹn.

Nói thêm về cách xây dựng truyện kiểu này, bối cảnh ở đây sẽ giữ vai trò quan trọng cho việc dẫn dắt tình huống, hành động của nhân vật và triển khai nội dung truyện. Chính vì thế mà đoạn đầu sự xuất hiện của “Thiên sứ quỷ”, theo mình là không cần thiết, bởi vì bối cảnh lúc này không rõ ràng, không tạo được nhiều sự dẫn dắt đến tình huống tiếp theo của truyện.

Nếu lợi dụng sự xuất hiện của “Thiên sứ quỷ” để gợi mở góc nhìn căng thẳng, thì cách dẫn dắt phải khác đi, không tập trung chi tiết cận cảnh mà bao quát toàn bộ bối cảnh, như phản ứng của phe hiệp sĩ, những người đối đầu với thế lực xấu, hay những xung đột ở một nơi khác để kéo sự chú ý của họ và tạo điều kiện cho thế lực xấu lớn mạnh. Mà, đó cũng chỉ là cách dẫn dắt cơ bản, tác giả có thể tự tạo con đường mới cho mình, miễn tạo được sự hấp dẫn cho câu chuyện.

Thêm nữa, bối cảnh trong phần mở đầu truyện này là một ngôi làng bình thường đang bị phủ kín tuyết bởi mùa đông, cũng là nơi đánh dấu sự trỗi dậy của thế lực tà ác, đồng thời trở thành đích nhắm của vương quốc Tàn Độc. Mà tác giả dường như đặt sự ẩn ý ở xung quanh nvc hơi nhiều nên vẫn chưa thật sự tạo được nét cuốn hút từ bối cảnh, trong khi ban đầu quang cảnh vẽ ra khá rõ ràng nên gây hụt hẫng không nhỏ cho người đọc. Đầu tiên là khung cảnh xưởng rượu, rồi nhà của thầy lang Côn Y, tòa lâu đài của Du Đa,… các chi tiết đều không đủ rõ ràng và thiếu chiều sâu, làm giảm đi sự hấp dẫn từ khung cảnh. Kết quả, từ điểm nhìn này, tác phẩm không thực sự được đánh giá cao.

Tới phần nhìn sâu vào những tình huống cụ thể, câu chuyện tạo cảm giác diễn biến chậm mà tiết tấu lại nhanh, chậm vì những ‘bước ngoặc’ (những sự kiện mang tính đột phá, lật đổ cuộc sống thường ngày của nvc) diễn ra từ từ, nhanh vì miêu tả khá gấp rút. Điều này có thể khiến người đọc dễ bị cuốn vào nội dung, bởi truyện có nhiều diễn biến, lại diễn ra nhanh, giống như phim hành động Mỹ. Tuy nhiên, các tình huống được trình bày không chao chuốt, miêu tả vội vàng, câu từ hời hợt, nhất là các tình huống liên tiếp lại không liền mạch, diễn biến không đủ sâu và chưa tạo đủ cảm giác thực về truyện.

Tác giả có ý thức rất tốt về hình thức của ‘tình huống’, tức là có sự diễn tả không gian và thời gian khá rõ ràng, điều này giúp độc giả có cái nhìn cụ thể đến nội dung. Mình đánh giá cao ở điểm này, tuy nhiên về nội dung bên trong lại không được như thế. Công việc ở xưởng rượu, cứu chữa người thợ săn, cuộc thảm sát ở lâu đài… đều miêu tả khá mơ hồ, lướt qua mà chưa để lại dấu ấn nào lưu lại. Điều này làm thiếu đi rất nhiều cảm xúc mãnh liệt, tình tiết cũng trở nên lỏng lẽo, khiến cho người đọc dễ dàng nhận ra đó chỉ là sự dẫn dắt cần thiết để lật ra bí ẩn câu chuyện, không có được sự hồi hộp và gay cấn về sau.

Một điểm nữa mà mình thấy thiếu ở các tình huống trong truyện là không có sự gợi mở về tình huống tiếp theo, câu chuyện tiếp diễn nhưng lại thiếu sự dẫn dắt và liên kết. Như từ tình huống cứu người thợ săn đến tình huống đối thoại giữa lão Bia và gã lái buôn, một bên là gợi mở về quái vật Chết Chóc, một bên là kể lại “Kẻ tội đồ” và gợi mở ra vương quốc Tàn Độc, mà lại không có sự kết nối lẫn sự dẫn dắt chuyển cảnh nào.

Nhìn chung lại, mình chỉ có thể đánh giá tác phẩm ở mức trung bình từ điểm nhìn này.

Về văn phong, thật sự có rất nhiều vấn đề để nói. Đầu tiên về mặt từ ngữ, hơi lộn xộn ở danh xưng, thêm nữa xưng hô được dùng chưa thống nhất.  Tác giả cần phải xác định truyện lấy bối cảnh ở đâu, xác định cách xưng hô giữa các mối quan hệ, các giai cấp. Khi thay đổi phải có lời dẫn cụ thể để người đọc không ngỡ ngàng.

Tiếp đến là câu văn, khi thì được miêu tả rõ ràng, khi bị cụt ngủn thiếu ý, có thể thấy rõ điều này ở những đoạn miêu tả cảnh thì vô cùng sống động còn miêu tả hành động thì quá ngắn và khó hiểu. Đó cũng có thể là một cách xử lý của tác giả, nhằm tránh né những lĩnh vực mà mình không am hiểu, và dẫn dắt độc giả đến những điểm được nhấn mạnh nhiều hơn, như hoàn cảnh cô độc và thân thế bí ẩn của nvc được gợi tới nhiều lần qua khung cảnh và cách ứng xử. Tuy nhiên từ góc nhìn của mình thì câu văn đang không được thống nhất, khá lủng củng và gay gắt quá mức.

Vấn đề đáng lưu tâm nhất ở đây là cách dẫn và cách kể, tác giả đưa quá nhiều ý vào một đoạn và không có tính toán sắp xếp để một vấn đề nào làm chủ. Rất khó để trình bày rõ ở đây, phần dưới mình sẽ dẫn chứng ra và nêu chi tiết, còn từ góc nhìn đánh giá cá nhân, mình thấy nó rất tệ.

Tuy nhiên nếu tác giả không sớm khắc phục điểm này, về lâu dài sẽ làm ảnh hưởng đến văn phong, khi tác giả đã cố Việt hóa những danh xưng riêng thì văn phong lộn xộn đã làm giảm đi sự độc đáo của nó, cảm giác như nữa đường chưa hoàn thiện.

Đến phần góp ý, mình sẽ không chỉ ra những lỗi hành văn cơ bản, biên tập sẽ chỉ ra những lỗi đó. Điều mình sẽ chỉ ra là vấn đề bên trong đó và giúp tác giả có thêm cái nhìn mới về văn chương, về tác phẩm của mình. Truyện có quá nhiều lỗi nhỏ, từ dấu câu đến cách diễn đạt, nếu sửa hết thì không biết phải sửa đến lúc nào, mà bài này đã dài nên mình chỉ tóm gọn lại thôi và chỉ ra một vài trích dẫn đại diện thôi.

Đầu tiên là cách ngắt câu:

“…Bọn họ đến từ kinh thành Tàn Độc. Họ đến mua rượu vào cung. Tiếng tăm về rượu của nhà lão Bia dường như không vùng nào không biết. Hàng năm lão đều hốt bạc từ những thùng rượu thơm ngon này. Gã lái buôn…” Trích 1.

Còn rất nhiều nhưng chỉ dẫn ra điển hình thôi. Cách ngắt câu như vậy không ổn, nó không đủ nghĩa và rất lủng củng, lại tạo cảm giác gay gắt khi các câu quá ngắn.

Ví dụ cách sửa:

“Bọn họ từ kinh thành Tàn Độc, đến mua rượu mang vào cung.”

Từ “mang” hay thay một động từ khác cũng được, được thêm vào là cần thiết để diễn tả hành động, khiến câu cụ thể và mượt hơn.

Đoạn văn không có sự thống nhất ý:

Cũng ở đoạn trích 1, sự dẫn dắt lúc đầu là “bọn họ” chỉ gã lái buôn, sau lại nói về “lão Bia”, khiến cho đoạn văn không được thống nhất ý.

Ví dụ cách sửa:

“…Bọn họ từ thành Tàn Độc đến mua rượu của lão Bia mang vào trong cung thành. Tiếng tăm về rượu nhà lão Bia không vùng nào không biết. Hàng năm lão nhờ những thùng rượu thơm ngon này mà hốt không biết bao nhiêu bạc…”

Cách dẫn này lấy rượu làm điểm liên kết, gợi mở về bọn họ – gã lái buôn, với lão Bia – tiếng tăm và tiền bạc qua rượu, điều này là cần thiết để câu có sự thống nhất ý. Việc sửa này chỉ mang được tính hình thức, bởi không rõ được tác giả muốn tập trung nói đến rượu, người lái buông hay lão Bia.

“Ngày quần quật với công việc, tối về ngủ một mình. Cô độc, lẻ loi. Sau bữa sáng, Lan Sa đứng dậy chuẩn bị vào thị trấn làm việc. Từ ngôi làng này đến thị trấn phải băng qua hai cánh đồng lúa mạch.” Trích 2.

Từ việc đang kể, lại đùng cái chuyển sang thời điểm hiện tại mà không có chút dấu hiệu nào. Quan trọng nhất là lại để chung hai ý, hai giai đoạn riêng biệt trong một đoạn thấy rất sượng và tù túng. Dùng ‘tù túng’ thì có lẽ hơi quá, nhưng sự thật là làm như thế khiến cho không gian của câu chữ và nội dung bị hạn chế.

Ví dụ cách sửa:

“Sống một mình nên mỗi ngày của hắn trôi qua rất đơn giản. Ngày quần quật với công việc, tối về ngủ một mình. Cô độc, lẻ loi. Cuộc sống nhàm chán đó của Lan Sa cứ kéo dài từ ngày ấy cho tới bây giờ.

Sau bữa sáng, Lan Sa đứng dậy chuẩn bị vào thị trấn làm việc. Từ ngôi làng này đến thị trấn phải băng qua hai cánh đồng lúa mạch.”

Cách sửa ở phần này lại đơn giản hơn, chỉ cần tách hai khoảng thời gian thành hai đoạn khác nhau.

“Lan Sa không nói gì quay lưng đi thẳng không đáp trả lời Ghi Ta, hắn khiến nàng tức điên lên dậm chân bỏ ra ngoài.” Trích 3.

Ở đoạn trích 3 có khá nhiều vấn đề, mình dẫn ra trước để nói dễ hơn. Đầu tiên là lỗi lặp từ, “không nói gì” và “không đám trả lời”, dư từ lẫn thừa nghĩa. Tiếp đến là góc nhìn khi kể, Lan Sa đã quay lưng thì hắn không thể biết Ghi Ta tức giận giậm chân bỏ đi, nếu từ góc nhìn của tác giả thì điều này hợp lý, tuy nhiên trước đó truyện lại được dẫn dắt từ góc nhìn của nvc, nên câu văn rất sượng.

Ví dụ cách sửa:

“Lan Sa không đáp lời Ghi Ta mà quay lưng đi thẳng một mạch, từ tiếng dậm chân thình thịch ở phía sau, hắn biết hành động phớt lờ của mình đã làm nàng tức giận bỏ đi.”

Thừa thông tin khi dẫn truyện:

“Mặt trời nhô ra khỏi rặng núi Hứa Nam là lúc mọi người bắt đầu lục tục kéo vào xưởng rượu. Khoảng thời gian yên tĩnh duy nhất đầu ngày của Lan Sa đã hết. Hắn ghét mọi tiếng ồn, kể cả tiếng ồn nhỏ nhất, trừ tiếng mưa.” Trích 4.

Ở đoạn trích này, hình ảnh ban đầu là kể, vẽ nên một khung cảnh, một bức tranh về lao động. Tự nhiên lại thêm vào một đoạn thông tin không đâu, hoàn toàn thừa thải.

Ví dụ cách sửa:

“Mặt trời nhô ra khỏi rặng núi Hứa Nam là lúc mọi người bắt đầu lục tục kéo vào xưởng rượu. Khoảng thời gian yên tĩnh duy nhất đầu ngày của Lan Sa đã hết.”

– Chỉ cần như vầy là đủ.

Diễn tả không rõ ràng:

“Hàng loạt công nhân trong xưởng rượu chạy về phía tiếng kêu cứu, nháo nhào cả lên.” Trích 5.

“Nháo nhào” ở đây không diễn tả được cái gì cả.

Phải là: Hàng loạt công nhân trong xưởng rượu chạy về phía tiếng kêu cứu, mọi người nháo nhào cả lên.

Hoặc: Hàng loạt công nhân trong xưởng rượu chạy về phía tiếng kêu cứu, khiến mọi thứ nháo nhào cả lên.

“Nhưng không vì vậy mà thầy lang Côn Y dừng tay, một nhát chém mạnh xuống…đống gạch đổ nát. Ghi Ta từ từ mở mắt ra. Ơn Chúa, nhỏ vẫn còn sống. Lan Sa giận dữ bước tới chỗ Ghi Ta.” Trích 6.

Vấn đề bên trên đoạn trích 6 là không làm rõ chủ thể người kể, diễn đạt khó hiểu, trộn lẫn ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết vào câu.

Ví dụ cách sửa:

“Nhưng không vì vậy mà thầy lang Côn Y dừng tay, vẫn tiếp tục chém mạnh xuống một nhát, làm đống gạch đổ nát trong nháy mắt.

Ghi Ta vẫn còn sống, thân hình be bét nằm bất động tại chỗ, chỉ có đôi mắt là còn cử động nhấp nháy. Không rõ là nàng đã tránh được trong lúc đường tơ kẻ tóc hay thầy lang Côn Y đã kịp thời thu tay. Mà kể cả điều đó vẫn nằm trong tính toán của chàng ta thì Lan Sa vẫn thấy giận giữ, hắn nhanh chóng bước tới chỗ nàng ấy xem xét.”

…

Cuối cùng, mình sẽ nói về một số điểm ở nội dung mà tác giả cần lưu ý vào những chương sau.

Tác giả không giỏi về miêu tả hành động, xử lý chúng một cách vụng về, khô khan, thật sự rất khó được tiếp nhận. Khi đã chọn thể loại huyền huyễn, sức mạnh và hành động là không thể thiếu. Suy nghĩ, cảm xúc cũng là một dạng sức mạnh, nếu không giỏi về võ thuật hay pháp thuật thì tác giả cũng có thể chuyển sang dạng sức mạnh này.

Về nhân vật, thay vì sắp đặt cho mỗi người một vai trò thì tác giả cần thêm vào những nhân vật ngẫu hứng, điều này làm nhịp điệu của truyện thoải mái và tự nhiên hơn. Nếu tình trạng hiện tại vẫn tiếp diễn thì câu chuyện này thành một dạng miêu tả truyền thuyết, thần thoại, kịch thì hay còn truyện thì quá gò ép.

Mong những góp ý này sẽ giúp tác phẩm tốt hơn.

Thuấn DC – Hội Bình Văn.