Những tác phẩm đã qua đánh giá của hội bình văn

Những Tác Phẩm Đã Qua Đánh Giá Của Hội Bình Văn

***

Đây là nơi tổng hợp tất cả các bài bình mà tác giả yêu cầu cũng như các bài bình tự do của các thành viên trong Hội Bình Văn.

Vì Hội mới thành lập, tất nhiên không tránh khỏi việc đôi lúc bình chưa thật đúng với mong muốn và ý tưởng của tác giả. Hi vọng sẽ nhận được đóng góp tích cực từ phía mọi người.

Tiêu chí chung dành cho bình luận viên của Hội Bình Văn

1. Hiểu từ ngữ theo cách chủ quan và khách quan

– Chủ quan: ý kiến riêng, thành kiến riêng, dựa vào tình cảm, nhận thức, ấn tượng trực giác, liên tưởng, tiềm thức của bản thân.

– Khách quan: theo đám đông, theo nhận thức chung, dựa vào khách thể, những tác nhân từ xã hội phản ánh đến tác phẩm.

2. Có căn cứ, có sức thuyết phục, tránh sự tùy tiện chủ quan, tránh trường hợp đề cao, xưng tụng quá đà, phản cảm.

3. Chỉ ra cái độc đáo, cái hay của tác phẩm cả về nội dung, thể hiện nghệ thuật, góp vào nhận diện phong cách và cá tính sáng tạo của tác giả.

Tiêu Chí Đối Với Từng Thể Loại

1. Truyện ngắn, tản văn: Có thể là bài cảm nhận, có thể là bài đánh giá
Không có tiêu chuẩn cụ thể nhưng phải làm rõ được các điểm:
– Văn phong: Đối với truyện ngắn, ấn tượng được ghi dấu từ những dòng đầu tiên, đó là một đoạn dẫn truyện thơ mộng bay bỗng hoặc một đoạn hội thoại mơ hồ, trực tiếp lại đầy ẩn ý. Văn phong chính là cách thể hiện ý đồ của tác giả qua câu chữ, bình luận viên phải cảm nhận và đưa ra đánh giá của mình về điều đó theo cách khách quan.
– Nghệ thuật dựng truyện: Bình luận viên đưa ra đánh giá vào các yếu tố xây dựng tình huống, sắp xếp sự kiện, lựa chọn điểm nhấn (điểm đắt giá của câu chuyện), tạo nút thắt và giải quyết nút thắt cho truyện.
– Nội dung: Diễn biến dính liền với các tình tiết, sự va chạm giữa các nhân vật, cả tính cách và sự lựa chọn của nhân vật mà tác giả khắc họa. Bình luận viên đánh giá tổng quan và đưa ra cái nhìn chủ quan của mình.
– Ý nghĩa: Đánh giá về những điều đọng lại của tác phẩm.

2. Truyện dài
Đây là tiêu chí để đánh giá giúp người đọc có cái nhìn tổng quan về tác phẩm. Trong bài nhận xét có thể có những tiêu chí dưới đây.
a) Nhận xét
Nêu ưu điểm và nhược điểm về các điểm sau trong truyện:
– Bối cảnh:
– Nội dung và diễn biến:
– Nhân vật:
– Về văn phong: Nói về điểm nhìn và cách kể, câu cú hay từ ngữ thì chuyển hẳn qua phần góp ý.
Nhận xét là thiên về đánh giá, để tránh làm bài bình trở nên khô cứng, mọi người có thể uyển chuyển mở rộng các đề tài muốn nhấn mạnh và sử dụng ngôn ngữ linh hoạt.
b) Góp ý
– Trích dẫn lỗi, hướng dẫn sửa những chương đã viết.
– Gợi ý những điểm cần lưu ý về nội dung ở những chương sau.
+ Lỗi đảo ngữ thường gặp trong truyện CV
+ Lặp từ
+ Lạm dụng sự đối nghịch trong miêu tả tính cách
+ Không rõ ràng khi dẫn truyện
+ Lạm dụng từ Hán – Việt
+ Ngắt câu khi chưa hết ý
+ Sai hình thức thoại
+ Lời dẫn thoại không hợp bối cảnh

+ Làm rõ chủ – thứ cá thể trong cấu trúc câu:
+ Không thống nhất lối xưng hô
+ Dùng văn nói thay cho văn viết
+ Câu văn quá dài, nhiều ý lộn xộn:
+ Lập ý: Ý đã nhắc hoặc đã tả mà vẫn nhắc lại.
+ Ngược ý: Thí dụ bên trên tả trời mưa mà bên dưới ghi là mặt đất khô ran.
+ Chi tiết không thống nhất: Thí dụ bên trên nhân vật 30 tuổi mà bên dưới ghi là 33, hoặc 23.
+ Thiếu logic: Một người mẹ ngoài 30 tuổi có đứa con gái khoảng 15 tuổi và đứa con trai 19 tuổi.
+ Thiếu chi tiết cần có: Thường thấy trong các tác phẩm xuyên không. Chỉ thấy nhân vật xuyên không đến một thế giới khác mà thiếu sự cắt nghĩa cần phải có.

Những lưu ý khi đánh giá nội dung:
Đây là phần quan trọng nhất đối với bài bình, tác giả cần sự đánh giá chi tiết và khách quan về câu chuyện mà họ đang cố xây dựng. Các bình luận viên nên bỏ qua các chi tiết nhỏ và những hạt sạn trong tác phẩm, hướng cái nhìn rộng hơn bao quát toàn cảnh cả tác phẩm.
Để hạn chế vấn đề gặp khuôn trong các bài bình, tránh tình trạng đánh giá chung chung, nên ở phần này sẽ không có tiêu chuẩn cụ thể mà là những hướng dẫn để các bình luận tập trung vào các trọng tâm khi đánh giá.
Một câu chuyện phải có một kết thúc cụ thể, không phải cái kết HE hay SE mà là một tình huống trong đó nhân vật có hành động một cách cụ thể để kết thúc hành trình trước đó hoặc giải quyết thử thách lớn của anh ta.
Đối với những truyện chưa viết tới đó, việc chúng ta cần xem xét là biến cố hay thử thách đặt ra cho nhân vật và hoàn cảnh mà tác giả đưa nhân vật vào nhằm xử lý biến cố, thử thách đó. Mặc kệ tác giả cố ý xây dựng câu chuyện theo kiểu nào, nếu thử thách và hoàn cảnh không rõ ràng thì nội dung sẽ không rõ ràng.
Câu chuyện bắt đầu với một từ “đột nhiên”, mà sự hấp dẫn và trơn tru đến từ những đột nhiên phá vỡ hành trình, mưu tính, mục tiêu, quá khứ và hiện tại của nhân vật. Cái “đột nhiên” này còn gọi là sự biến. “Nghệ thuật kể chuyện là cài cắm “sự biến” vào trong không thời gian của câu chuyện.” Nhưng cái “sự biến” này đến từ

đâu? Nó đến từ tình huống truyện:
– Tình huống: Tình huống có nghĩa là toàn thể những sự việc xảy ra tại một nơi, trong một thời gian, buộc người ta phải suy nghĩ, hành động, đối phó, chịu đựng. Hiểu theo nghĩa đơn giản hơn, tình huống là sự va chạm hay xung đột giữa các nhân vật tại một nơi, trong một thời gian cụ thể.
Trong diễn biến câu chuyện, chúng ta tốt nhất nên đưa chúng vào tình huống, như thế nội dung vừa sống động vừa cụ thể.
– Sự kiện: Là tình huống truyện xảy ra nhiều nhất trong suốt câu chuyện, là những điều xảy ra mà NVC phải tham gia vào mà không tác động đến mục tiêu chủ đề. Nhưng điều cốt lõi của “sự kiện” trong truyện là nó phải mang lại thông tin mới hoặc thay đổi nào đó.
– Sự cố: Là những điều đột nhiên xảy ra khiến NVC gặp khó khăn trong việc thực hiện mục tiêu khởi đầu của mình. Sự cố tạo ra mục tiêu vượt qua nó của NVC, từ đó mới cho thấy được cái hay cái dở của anh ta, mới dẫn dắt được người đọc theo dõi. Nhưng sự cố không được quá lớn dẫn đến thay đổi mục tiêu, chủ đề của câu chuyện. Sự cố về bản chất thực ra là để củng cố thêm tài năng, bản lĩnh và làm rõ ràng thêm mục tiêu của nhân vật.
– Biến cố: Là điều “đột nhiên” lớn nhất, là khởi đầu và cũng là kết thúc của một câu chuyện. Trong nghệ thuật kể chuyện, sự kiện, sự cố có thể đủ loại màu sắc nhưng biến cố cần được tác giả cài đặt trước khi bắt đầu viết truyện, cũng là yếu tố phải được nhấn mạnh và làm xoay chuyển toàn bộ câu chuyện.
Những lưu ý khi đánh giá xây dựng nhân vật:
Để xây dựng nhân vật, người ta thường miêu tả, khắc họa tỉ mỉ từ ngoại hình, nội tâm, quá trình phát triển tính cách của nhân vật. Qua nhân vật, ta có thể nêu lên những vấn đề và những mâu thuẫn cơ bản trong tác phẩm và từ đó giải quyết vấn đề, bộc lộ cảm xúc và tư tưởng thẩm mĩ.
Thường nhân vật được xây dựng qua:
– Diễn tả tính cách: Là nhân vật được khắc họa với một chiều sâu bên trong, mà từ đó có thể giải thích suy nghĩ, quyết định hay hành động của nhân vật.
– Miêu tả nhân vật qua ngoại hình: Y phục, cử chỉ, tác phong, diện mạo… đều là những yếu tố góp phần cá tính hóa nhân vật.
– Miêu tả nhân vật qua biểu hiện nội tâm: Là những tâm trạng, những suy nghĩ, những phản ứng tâm lý… của nhân vật trước những cảnh ngộ, những tình huống mà họ gặp phải trong cuộc đời, cũng là những sự kiện, những sự cố, biến cố bên trong câu chuyện.
– Miêu tả nhân vật qua thoại: Lời nói phản ánh kinh nghiệm sống cá nhân, trình độ văn hóa, tư tương tâm lý, thị hiếu… Đằng sau mỗi câu nói của mỗi con người đều có lịch sử riêng của nó.
– Miêu tả nhân vật qua hành động: Hành động có tác dụng bộc lộ quá trình phát triển của tính cách nhân vật và thúc đẩy sự diễn biến của hệ thống cốt truyện. Đằng sau mỗi hành động đều phải có một tâm trạng hoặc một động cơ nào đó.

***

Đánh giá cá nhân: cho thang điểm, bộc lộ quan điểm, lời khuyên cá nhân, đưa ra gợi ý hoặc góp ý trực tiếp cho tác giả

Đánh giá chung: ít nhất ba thành viên trong Hội cùng tham gia đóng góp ý kiến với bình luận viên bình luận tác phẩm

***

Cám ơn những ý kiến đóng góp của tác giả Thuấn DC (Tiểu Long)