Câu Đối Ngày Tết
Tịch Nhiên – Nhiên Băng
Câu đối 1:
Cuối ba mươi ráo riết săn lùng tìm đòi nợ
Sáng mùng một nhìn nhau khách sáo cười xã giao
1) Ý nghĩa: 40 điểm.
Lời bình: Đôi câu đối này na ná giống hai đôi câu đối dưới đây.
Của Hồ Xuân Hương:
Tối ba mươi khép cánh càn khôn, ních chặt lại kẻo ma vương đưa quỷ tới
Sáng mồng một lỏng then tạo hóa, mở toang ra cho thiếu nữ đón xuân vào
Của Nguyễn Công Trứ:
Chiều ba mươi nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng Bần ra cửa
Sáng mồng một rượu say túy lúy, giơ tay bồng ông Phúc vào nhà
2) Dùng chữ: 12 điểm.
Lời bình: “Cuối ba mươi” đối “sáng mùng một” tạm được. “Ráo riết” không đối “nhìn nhau” được bởi lẽ ráo riết là trạng từ. “Nhìn” là động từ, “nhau” là danh từ. “Săn lùng” là động từ không đối “khách sáo” là tĩnh từ được. “Tìm” đối “cười” tạm được. “Đòi nợ” không đối “xã giao” được vì xã giao là danh từ. Đó là chưa kể “đòi nợ” là chữ Nôm, còn “xã giao” là Hán Việt.
3) Luật bằng trắc: 21 điểm.
Cuối ba mươi ráo riết săn lùng tìm đòi nợ
Sáng mùng một nhìn nhau khách sáo cười xã giao
(T B B T T B B B B T)
(T B T B B T T B T B)
Lời bình: Theo nguyên tắc thì trắc (T) đối bằng (B) và ngược lại. “Cuối ba mươi” đối “sáng mùng một” tạm được là vì đối ý thì chỉnh nhưng đối chữ thì không. “Tìm” và “cười” cùng là vần bằng.
4) Góp ý: Khi chọn đối như thế này thì không thể hoàn hảo ở mặt chữ được bởi vì không có cách nào thay đổi để cho “tối ba mươi” và “sáng mùng một” đối chọi với nhau cho đặng. Tạm sửa đôi câu đối như sau:
Chiều ba mươi ráo riết săn lùng tìm đòi nợ
Sáng một tết lăng xăng lục xét kiếm lấy tiền
(B B B T T B B B B T)
(T T T B B T T T T B)
Hoặc:
Chiều ba mươi ngước mặt khiêm cung nói lời thân thiện
Sáng một tết nhìn nhau khách sáo cười tiếng xã giao
(B B B T T B B T B B T)
(T T T B B T T B T T B)
Tổng cộng: 40 + 12 + 21 = 73 điểm.
Câu đối 2:
Xuân hãy còn dài, trông về tương lai mà bước tiếp
Tết dù cho ngắn, nhìn lại quá khứ mà khắc ghi
1) Ý nghĩa: 40 điểm.
Lời bình: Khi còn nhỏ thì háo nức, nôn nao đến Tết để được quà bánh, lì xì, nghỉ học, đi chơi, mặc đồ mới, v.v. Nhưng khi lớn khôn sự mong chờ của tuổi thơ không còn và bù lại là chuyện lo nghĩ hàng ngày. Tương lai mịt mờ, quá khứ mông lung, nhớ nghĩ đến để cảm thấy dư vị của cuộc đời.
2) Dùng chữ: 21 điểm.
Lời bình: “Bước tiếp” và “khắc ghi” không đối nhau được vì “tiếp” là trạng từ mà “khắc” và “ghi” đều là động từ. “Mà” không thể đối với chính nó. “Còn” và “cho” đối nhau không được chỉnh lắm mặc dù “hãy còn” và “dù cho” đều là trạng từ. “Tương lai” và “quá khứ” chỉnh không phải bàn thêm.
3) Luật bằng trắc: 21 điểm.
Xuân hãy còn dài, trông về tương lai mà bước tiếp
Tết dù cho ngắn, nhìn lại quá khứ mà khắc ghi
(B T B B, B B B B B T T)
(T B B T, B T T T B T B)
Lời bình: “Còn” và “cho” cùng vần bằng. “Trông” và “nhìn” cùng vần bằng. “Mà” vần bằng. “Bước” và “khắc” đều vần trắc.
4) Góp ý: Sửa lại đôi câu đối này cho chỉnh hơn:
Xuân hãy còn dài, trông về tương lai mà bước tiếp
Tết dù có ngắn, ngó lại quá khứ để ghi thêm
(B T B B, B B B B B T T)
(T B T T, B T T T B B B)
Sửa thêm một chút nữa cho được hoàn thiện và hợp với Đường luật:
Xuân hãy còn dài, ngó đến tương lai mà bước tiếp
Tết dù có ngắn, trông về quá khứ để ghi thêm
(B T B B, T T B B B T T)
(T B T T, B B T T T B B)
Tổng cộng: 40 + 21 + 21 + 2 = 84 điểm.
Câu đối 2 hay hơn và điểm cao hơn, do đó sẽ được dùng.
Việt Lang (5 năm trước.)
Level: 11
Số Xu: 10176
Có trường hợp bằng đối bằng, trắc đối trắc nhưng chỉ ở vị trí vô luận, tức là chữ thứ nhất, ba, và năm (tất nhiên tùy theo độ dài của câu đối). Sở dĩ gọi là đối vì chúng đối chọi, kình chống nhau, như già đối với trẻ, trai đối với, nam đối với nữ, trời đối với đất, v.v. Mỗi một loại nghệ thuật có quy luật riêng bắt buộc chúng ta phải theo.
Nhiên Băng (5 năm trước.)
Level: 7
Số Xu: 3939
cảm ơn ban giám khảo đã góp ý, nếu có năm sau thì em sẽ cố gắng trau truốt hơn.
Thật tình là cái luật bằng trắc là cái mà em ghét nhất, cho nên khi làm câu đối đúng là không để ý đến, xem ra sau này phải chú ý hơn rồi.