[HRT – 03. 2020] Review truyện ngắn “Tự do” của tác giả Lê Mai

REVIEW TÁC PHẨM “[HRT – 03. 2020] TỰ DO”

Tác giả: Lê Mai

Thể loại: Truyện ngắn

Rating: [K] Mọi độ tuổi đều đọc được

Người review: Vivian – CTV bậc Đồng

Link tác phẩm: https://vnkings.com/hrt-03-2020-tu-do.html

Ai mà chẳng muốn có được sự tự do để làm những điều mình thích chứ. Làm gì có ai lại thích bị cấm đoán, ép buộc. Đặc biệt là người phụ nữ hiện đại ngày nay, họ luôn tôn thờ sự tự do, không muốn bị áp đặt bởi những lễ nghi phong kiến, hay suy nghĩ của chính những người xung quanh… Đến với tác phẩm “Tự do” của tác giả Lê Mai chúng ta sẽ thấy được sự thật đó. Tâm hồn của người phụ nữ bị nhốt trong một cái vỏ bọc mà chính cô ấy tạo ra cùng với những tác động bên ngoài càng làm cho con người ấy trở nên xa cách hơn.

Ảnh bìa của tác phẩm là hình ảnh một vũ công Ballet. Cô ấy đang đưa tay ra để chú chim nhỏ đậu lên. Ngay trước tầm mắt là hai chú chim đang bay lượn. Còn dáng đứng của cô ấy lại như đang múa vậy. Tất cả hình ảnh đều được bao trùm gần hết bởi một màu trắng. Áp lực đè nén lên cô được thể hiện bởi chính bộ váy cô ấy đang mặc. Đó là công việc. Còn cánh chim tượng trưng cho sự tự do – mong muốn của tất cả mọi người. Những hình ảnh trên đều cho thấy ý chí, mong muốn của cô gái là được tự do, để có thể làm những điều bản thân mong muốn, được sống với con người thật của chính mình. 

“Tự do” có rất nhiều ý nghĩa cũng như cách hiểu khác nhau. Cách đặt tiêu đề này khá thông minh. Tác giả không nói rõ là tự do như thế nào, trong trường hợp nào, hay tự do để làm gì mà tác giả chỉ nói là “tự do” thôi. Tiêu đề được đặt một cách khái quát để cho người đọc thấy rằng sự tự do là một điều rất quan trọng, ai cũng mong muốn có được. Nhúng phải là sự tự do trong một khuôn khổ nhất định, chứ không phải thích làm gì thì làm, ra sao cũng được. Tác giả mượn nhan đề này để nói lên nỗi lòng của những con người không có được sự tự do. Đây có lẽ cũng là mong muốn của chính tác giả.

Thể loại của tác phẩm này là truyện ngắn tình cảm. Được kể với những chi tiết tiêu biểu, có chiều sâu, dung lượng về từ ngữ cũng phù hợp với một tác phẩm truyện ngắn. Độc giả cũng không mất quá nhiều thời gian để đọc truyện, nhưng ý nghĩa nhận được từ tác phẩm lại rất lớn. Vấn đề này không có gì sai phạm cả nên mình xin khônhg bàn luận về vấn đề này nữa mà chuyển sang vấn đề tiếp theo.

Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể là tác giả. Nhân vật chính ở đây là Alice, xoay quanh là các nhân vật phụ như Edgar, bố mẹ cô, ông bác sĩ,… Các nhân vật này được xây dựng một cách hợp lí cùng với những tình huống khá bất ngờ làm cho câu chuyện sinh động. Tuy nhiên vẫn chưa có được một tình huống nào đó thực sự cao trào làm trung tâm của câu chuyện. Các tình huống được kể đều đều, từ sự việc này sang sự việc kia. Nhưng đó mới là điểm thú vị. Ngay từ đầu câu chuyện, tác giả đã tự đặt ra những sự việc cần phải lí giải rồi, không hề có sự việc nào đó làm nền cho sự việc chính. Sau khi sự việc chính diễn ra, những sự việc tiếp theo được phát triển cao hơn và dùng để giải thích cho sự việc ban đầu. Từ đó thu hút người đọc muốn đi tìm câu trả lời ở những phần tiếp theo. Với cốt truyện được xây dựng độc đáo cùng với những nhân vật được khắc họa rõ nét, cùng với những chi tiết miêu tả tâm lí nhân vật, miêu tả cảnh càng làm cho câu chuyện sinh động hơn.

Cả câu chuyện được kể với giọng văn chậm rãi. Hình ảnh và sự việc từ từ được gợi lên. Xen lẫn đó là cảnh vật xung quanh. Từ ngữ được chọn lựa kĩ, mượt mà nên đọc không có cảm giác khô cứng. Truyện chỉ có một số lỗi sau: câu văn dùng quá dài, lỗi liên kết giữa các từ, một vài chỗ dùng từ không hợp lý và bị lặp từ. Dưới đây mình sẽ chỉ ra một số lỗi đã nêu ở trên.

Đầu tiên đó là lỗi lặp từ: “… vũ công ballet vô cùng tài năng. Mỗi động tác của cô đều vô cùng uyển chuyển. Mỗi khi cô biểu diễn…”; “lúc Alice hai mươi lăm tuổi, là lúc…”; “… cô nhận được một buổi biểu diễn lớn và cô đã lao đầu vào tập luyện rất nhiều để buổi diễn có thể diễn ra thật hoàn hảo”; “thuận lợi đặt được vé máy bay và bay chuyến bay về quê sớm”; “nhìn những học trò mà mình đang dạy cô như nhìn lại được…”; “có thể giữ được mạng đã là kỳ tích, còn chân của cô ấy có thể đi lại bình thường được, đúng là kỳ tích rồi”; “cuối cùng cô khi cô mười sáu tuổi…”; “với cô tới nhường nào và cô ý lại vào họ tới nhường nào“; “vì cơ thể cô vẫn chưa ổn định và những tổn thương về mặt thể chất vẫn chưa ổn định…”;  …

Câu văn trên dùng ba cụm từ giống nhau “vì vậy”, “nhưng vì”, “vì thế”. Cả ba nằm ở những câu văn liên tiếp nhau nhưng đều có từ “vì” nên cũng có thể coi là bị lặp.

Câu văn trên bị lập cụm từ “mở mắt ra”, “cuộc trò chuyện”.

Những câu văn trên đều bị lặp lại một số từ hoặc cụm từ cùng nằm trong một câu, nằm ở hai câu liên tiếp nhau. Điều này ảnh hưởng đến việc cảm nhận tác phẩm của người đọc, có thể gây ra cảm giác nhàm chán. Từ ngữ cũng được dùng nhiều lần và có vẻ khá quen thuộc giữa các câu. Cần xem xét lại cách dùng từ trong một câu để tránh bị lặp lại. 

Thứ hai là một số câu văn quá dài và các vế trong câu hoặc giữa các câu không có sự liên kết:

Câu văn rất dài, các ý đều có thể tách thành một câu riêng biệt. Không nên để một câu văn quá dài như vậy vì nó ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận nội dung của người đọc. Họ có thể bị quá tải về nội dung dẫn đến không hiểu hết được ý mà tác giả muốn truyền đạt. Nên tách thành những câu văn ngắn gọn và dễ hiểu hơn. Ví dụ như cách sửa của câu văn trên: “Mỗi khi cô biểu diễn, cả khán phòng đều lặng thinh. Tất cả mọi người đều như bị cuốn hút theo những động tác của cô, theo cô hóa thân vào nhân vật trong câu chuyện, trải nghiệm những cung bậc cảm xúc khác nhau mà nhân vật phải trải qua”.

Một số câu văn tương tự:

Những câu văn trên mình nghĩ nên nên tách thành những câu văn ngắn cho phù hợp hơn.

Thứ ba đó là lỗi dùng từ không hợp lí:

“Nhưng giờ đây cô không thể nhảy nữa rồi”. Theo như câu chuyện thì nữ chính vốn là một diễn viên múa ballet. Nhưng ở đây tác giả lại dùng từ “nhảy”, từ này không hợp lí với hình tượng nhân vật mà tác giả xây dựng. Nên sửa lại thành từ “múa” thì sẽ chính xác hơn. 

Tiếp theo đó là “Khoảng khắc ấy,…” người ta thường hay dùng cụm từ “khoảnh khắc” để chỉ một khoảng thời gian. Khoảnh khắc (momentum) là một đơn vị thời gian thời trung cổ. Nên dùng từ “khoảng khắc” là sai. 

Phần nội dung của tác phẩm được kể bắt đầu từ sự việc Alice đang ở thời điểm đỉnh cao của sự nghiệp. Cô là một vũ công múa ballet vô cùng tài năng và có rất nhiều fan hâm mộ. Trong buổi biểu diễn của cô, mọi người như chìm đắm trong từng giai điều. Khi kết thúc cô luôn khiến người khác cảm thấy bất ngờ. Họ nuối tiếc khi giai điệu cuối cùng vang lên và gần như muốn khóc cho nhân vật trong câu chuyện mà cô kể… Tài năng của cô được rất nhiều người ngưỡng mộ và thần tượng. Hiện tại cô đang có một khối tài sản khổng lồ, sự nghiệp vẫn đang lên không ngừng.

Một ngày, cô nhận được một buổi biểu diễn lớn. Vì để có thể tỏa sáng trên sân khấu nên cô cố gắng tập luyện liên tục. Một người phụ nữ như cô phải tập luyện với cường độ cao thì làm sao mà chịu nổi chứ. Thêm nữa chế độ ăn của cô cũng bị hạn chế bởi vậy mà không đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Dần dần sức khỏe của cô ngày càng sa sút đến báo động. Sức khỏe cô đã cực yếu nên khi lên biểu diễn, cô không may bị ngã vào tấm rèm cánh gà. Rồi hàng loạt bóng đèn và thanh sắt rơi vào cơ thể cô. Cô bất tỉnh và nhanh chóng được đưa vào bệnh viện. Vậy là sự cố gắng của cô đã đổ xuống sông, sống biển. Mọi thứ đều quay lưng lại với cô, không biết còn tồi tệ đến mức nào nữa. Sức khỏe của cô thức sự đã cạn kiệt rồi…

Khi tỉnh lại trong bệnh viện, cô không tin vào tai mình nữa. Nhưng cuộc nói chuyện giữa anh quản lí của cô – Edgar – và ông bác sĩ, cô đều nghe hết rồi. Cô không thể biểu diễn được nữa sao? Không, đây không phải là sự thật. Cô không muốn nghe gì nữa hết. Cô hét lên và chửi ông bác sĩ. Ông ấy cũng không thể lại gần cô. Cuối cùng y tá tiêm cho cô một mũi thuốc an thần. Cô ngủ và mọi thứ trở lại yên lặng. Mấy ngày sau cô không làm như vậy nữa. Cô mặc bọn họ thích làm gì thì làm. Giống như người mất hồn, cô ngồi nhìn vô định ra ngoài cửa sổ. Tâm trạng lúc này của cô thật tồi tệ. Cô không nghĩ được gì hết. Trở về từ bệnh viện, cô không đi diễn nữa. Người hâm mộ vẫn rất quan tâm tới cô. Vì vậy khi quản lí của cô tung tin cô tạm thời ngừng đi diễn để nghỉ ngơi, mọi người bàn tán rất nhiều. Nhưng rồi mọi chuyện cũng lắng xuống. Còn cô cứ suốt ngày nhốt mình trong phòng, không muốn ra ngoài. Những hoạt động liên quan tới xã hội cô không tham gia nữa. Thỉnh thoảng cô cũng chỉ ăn một chút đồ ăn cho có lệ. 

Sự nghiệp của cô vậy là đã chấm dứt. Tất cả mọi thứ đã kết thúc thật rồi. Sự nghiệp đang lên cao vậy mà đột nhiên phải dừng lại, cô cảm thấy rất buồn. Những ngày chỉ ở nhà như thế này, cô mới nhận ra mình rất cô độc. Ngoài bố mẹ và những người xung quanh ra thì chẳng có ai quan tâm cô nữa. Thực sự vô cảm thấy rất tủi thân, cô cứ ngồi khóc mãi cho đến khi ngủ thiếp đi. Tỉnh lại lần nữa bởi một giọng nói quen thuộc, người đầu tiên tôi nhìn thấy đó là bố cô. Ông bà tới thăm cô. Trước mặt họ, cô không kìm được nước mắt. Trước đây, họ bắt cô phải học giỏi, họ tạo áp lực cho cô chỉ mong cô sau này có một cuộc sống tốt. Và cũng vì cô chọn công việc này, trước đây cô từng rất tệ hại, học mãi không giỏi nên họ mới lo lắng. Không ngờ mọi chuyện lại thành ra như vậy. Bố mẹ cô muốn đưa cô về nhà và cô đồng ý ngay, cô đã quá mệt mỏi với cuộc sống ở thành phố này. Tuy nó rất xa hoa nhưng nó đã không còn phù hợp với cô nữa rồi. 

Ngay hôm đó, cô quyết định về nhà luôn. Trước khi đi cô không quên dành lời cảm ơn cho người quản lí của mình. Sáu năm qua, ở thành phố này chỉ có mỗi anh ấy lo cho cô mà thôi… Trở về quê, cô mở một lớp dạy múa ballet và xây lại căn nhà cho bố mẹ. Cuộc sống cứ thế trôi qua bình yên. Ở đây không có ai kì vọng vào cô cả nên cô sống rất thoải mái… Một chiều thu, cô dạo bước trên con đường làng sau buổi dạy. Bây giờ cô mới nhận ra âm thanh của làng quê thật thân thuộc. Phía xa có bóng hình một người con trai rất quen thuộc đang đi về phía cô. Đó không phải ai khác mà chính là Edgar. Anh về đây tìm cô, tìm tình yêu của chính mình. Trong phút giây cảm xúc thật lạ, mũi cô cay cay…

Câu chuyện này có nội dung thật đặc biệt. Đó là lí do đầu tiên mình chọn tác phẩm này. Một con người luôn cố gắng để có được sự thành công trong sự nghiệp của bản thân. Họ làm mọi thứ để thực hiện điều đó mà quên rằng có người luôn ủng hộ họ, cũng người luôn yêu thương họ vô điều kiện. Sau đó đột nhiên lại không thể tiếp tục, điều đó là một sự tra tấn khủng khiếp về tinh thần nhưng khi họ nhận ra mình đã quá vô tâm, không hề quan tâm tới những người xung quanh. Lúc đó họ sẽ tự thay đổi. Trong truyện, nhân vật nữ chính vì áp lực từ công việc, vì sự kì vọng của bố mẹ, và vì mong muốn của người xem mà cô cố gắng. Cô không quan tâm, chăm lo cho sức khỏe của chính mình. Một ngày cô bỗng gục ngã, không thể tự đứng dậy được nữa thì những người thân của cô vẫn ở bên cạnh. Họ chấp nhận, dù bây giờ cô có tệ hại đến mức nào đi nữa họ vẫn chấp nhận. Cuối cùng cô cũng quay trở về với con người trước đây. Ở đây còn một chi tiết là bố mẹ ép cô phải học thật giỏi. Thực ra đây cũng là mong muốn của những bậc cha mẹ. Con mình nếu không thể tự đứng vững trong xã hội, sẽ bị mọi người đào thải, trở thành một kẻ vô dụng. Ngoài ra ở phần cuối truyện, tình yêu bỗng chốc xuất hiện. Không ai có thể ngăn cản trái tim của chính mình được. Chỉ có yêu mới có thể hành động như vậy. Tất cả cuối cùng cũng có được hạnh phúc.

Cách tác giả xây dựng hình tượng, tính cách và nhân vật Alice là yếu tố thứ hai để mình lựa chọn. Một vũ công ballet – hình tượng khá mới lạ. Trong các tác phẩm cũng rất ít được sử dụng. Có thể hiểu cách xây dựng nhân vật này của tác giả rất thông minh và có sự sáng tạo. Cùng với tính cách của nhân vật Alice rất mạnh mẽ, kiên cường và còn có phần cố chấp nữa. Cô cố gắng mạnh mẽ vượt qua mọi khó khăn để theo đuổi ước mơ. Cô rất cố chấp khi biết sự thật mình không thể sống với đam mê được nữa. Cô bỏ qua những điều không vui và kiên cường sống tiếp mặc dù trái tim cô cũng rất đau. Cùng với những sự việc đó, tâm lí của cô cũng thay đổi theo. Từ vui vẻ đến quyết tâm làm việc, sau đó vì quá mệt mỏi cô đã gục ngã. Chính lúc đó, cô cảm thấy vô cùng chán nản và tuyệt vọng. Cho đến khi cô nhận ra và thay đổi sự thật, từ bỏ hào quang của chính mình, cô đã tìm lại được niềm vui. Tâm lí thay đổi cùng với những cung bậc cảm xúc thăng trầm đã tạo nên cho người cảm giác chân thực. Và cuối cùng mọi chuyện cũng có thể kết thúc trong hạnh phúc. Đó là cái kết sau rất nhiều những cảm xúc khác lạ được tác giả khắc họa thông qua hình tượng nhân vật Alice. 

Ẩn đằng sau những sự việc liên tiếp được kể đó chính là mong muốn của nhân vật chính, và cũng là mong muốn của tác giả. Họ đều mong muốn có được sự tự do, được sống với con người thật của chính mình. Không còn lớp mặt nạ để che giấu cảm xúc nữa, cũng không còn những áp lực từ mọi phía đổ dồn lên. Mặc dù, bố mẹ cô làm vậy là không có lỗi nhưng nó đã trực tiếp tạo một áp lực lên vai của Alice khiến cô rất mệt mỏi. Người hâm mộ vì sự tò mò muốn biết cuộc sống đời tư của những người diễn viên như cô mà đi bàn tán và suy đoán lung tung… Tất cả những thứ đó đã khiến Alice cố gắng đến mức mệt mỏi và kiệt quệ. Cô đã tự thu mình trong cái vỏ bọc như một cái kén, không muốn nghe lời bàn tán của mọi người. Cô muốn được tự do làm một diễn viên múa, muốn được tỏa sáng trên sân khấu, muốn được cống hiến. Nhưng cô không hề muốn cái hình tượng mà mọi người đặt cho cô. Cuối cùng cô đã lựa chọn sự tự do…

Ngoài ra, nghệ thuật miêu tả cảnh cũng rất thú vị. Nó được lồng ghép vào trong câu chuyện cùng với những sự việc càng làm cho câu chuyện thêm sinh động và hấp dẫn hơn. Các chi tiết được miêu tả không quá cầu kỳ nhưng vừa đủ để tô điểm cho câu chuyện.

Tính cách mạnh mẽ, sự quyết đoán trong hành động cũng là một trong những nét đẹp có người phụ nữ hiện đại ngày nay. Câu chuyện rất hay và có ý nghĩa thiết thực trong cuộc sống. Cảm ơn tác giả đã dành thời gian tham gia minigame lần này của hội Review truyện. Chúc bạn có được nhiều tác phẩm hay hơn nữa.

Thân!