Những Cuốn Sách Nên Đọc Một Lần!

1. Người Đàn Bà Trong Cồn Cát – Abe Kobo

Hôm nay nhận được bưu phẩm được gởi từ Sài Gòn, mở ra, nhận thấy nét chữ quen quen như gương mặt chủ nhân nét chữ đó đã từng một lần thoáng qua trong đời:

Tặng cho cuộc đời anh đã từ bỏ và em đang chìm đắm.

Lâu lắm mới nhận được món quà sách từ một người bạn, một người bạn đã từng thời cùng nhau lê la qua các nhà sách cũ để lục lọi, tự tìm vàng cho kho tàng của riêng mình.

Mở hết lớp giấy gói, thêm hai lượt báo để chống ẩm, mừng đến phát khóc khi thấy cái bìa sách cũ đã nhuốm đủ màu thời gian, thấm không biết bao nhiêu mồ hôi từ tay của các đời chủ nhân sở hữu. Tôi nhớ mình đã khóc như mưa khi để mất nó. Khi đó đang ở tuổi hai mươi ba, hai mươi bốn gì đó, tìm thấy nó bị vứt chỏng chơ giữa Xứ Tuyết của Kawabata, Đồi Hoang của Mori, Cánh Buồm Đỏ Thắm của Aleksandr Grin. Cái đống bị vứt đi đó, theo cách nhìn ngạc nhiên của chủ hiệu sách cũ khi thấy có thằng nhỏ bê hết với nụ cười gần như đến mang tai, đúng nghĩa là kho tàng đích thực.

Tôi đã tìm và đọc Người Đàn Bà Trong Cồn Cát của Abe Kobo như thế đó.
Thời đó còn hăm hở, chưa thấm nổi cái sự Cát của Abe Kobo, càng chưa hiểu tấm thân vây khốn trong cồn cát như thế nào. Chỉ biết nó hay, hay thì đọc, đọc qua rồi đọc lại, bọc cuốn sách kỹ lưỡng, đặt trang trọng ở nơi tốt nhất trong kệ sách, và rồi với cái tánh lơ đãng của tuổi trẻ, chẳng biết mất nó từ bao giờ.
Như bao điều đáng tiếc bị tuổi trẻ lơ đãng đánh mất đi. Vì thế hoài niệm luôn chất đầy niềm day dứt.
Nhận cuốn sách Người Đàn Bà Trong Cồn Cát được cô bạn lâu năm kỳ công tìm được gởi tặng, tự nhiên phải cười mỉm:

-Ừ, anh đã từ bỏ và em đang chìm đắm!

Tôi từng đọc Xa Đám Đông Điên Loạn của Thomas Hardy, đọc cả Tội và Phạt của Đốt, nhưng Người Đàn Bà Trong Cồn Cát mang sắc thái khác và đoạn kết bất tận, trái ngược với Từ Bỏ Thế Giới Vàng của Jack London, cuốn tiểu thuyết tôi cho rằng hay nhất trong những tiểu thuyết hay nhất.
Hình như người ta dễ bị quen khi ở trong một hoàn cảnh lâu quá.

Một anh chàng côn trùng học đi lang thang qua các thôn quê để săn lùng loại côn trùng bí hiểm sẽ làm nổi danh tên tuổi của mình. Rồi anh làm quen một người nữ ở thôn quê kỳ lạ toàn cát. Anh ta phải ở cùng cô, yêu đương rồi cứ mãi mê hốt cát đưa lên trên. Trong căn nhà tạm bợ được dựng dưới cồn cát, hầu như nghe rõ tiếng gậm nhắm của bọn mối mọt từng giờ. Anh ta khao khát cháy bỏng được thoát khỏi đó, thoát khỏi cái cồn cát quỷ quái như phép thiêng yểm đó. Để rồi khi thoát được, khi lên được bên trên, anh ta ngần ngại, chần chừ, tự lừa dối bản thân trong lúc hầu như chẳng muốn rời khỏi nữa. Không phải vì anh yêu cô gái kia, cũng chưa hẳn vì đứa con nằm ngoài tử cung, anh ta – nhân vật chính duy nhất có tên tuổi rõ ràng trong toàn câu chuyện, đã quen, quen với việc từng ngày đào bới cát.

Khi lần đầu đọc, tôi coi Người Đàn Bà Trong Cồn Cát là câu chuyện ngụ ngôn của thời đại.
Vài năm sau, bắt đầu vào cuộc sống điên rồ đúng nghĩa, loay hoay ngoi lên và trở thành một phần đám đông điên loạn của Hardy, ngấm được cái sự Tội và Phạt của Đốt, hiểu ra hết Những Đêm Trắng của Đốt, tôi mới hiểu được ra cảm giác của anh chàng trong cồn cát mà Abe Kobo đã cảnh báo trước.
Con người cứ cố bươn chải, chạy đua đến khờ dại với cuộc đời mà quên mất rằng thân phận luôn hữu hạn. Và đôi khi có vô tình nhận ra, ta cũng khó lòng thoát khỏi mớ bòng bông đã tự quấn chặt lấy cuộc đời.
Ta sống để làm gì?

Người Đàn Bà Trong Cồn Cát không hề giải đáp, Abe Kobo cũng không hề giải đáp. Câu trả lời để ngỏ muôn đời, muôn đời như người ta cứ bươn chải mỏi mê, tự nhốt bản thân trong khoản không chật hẹp do chính mình tạo ra.

Tôi từng hỏi ba: “ Giá trị kỳ diệu nhất của một cuốn tiểu thuyết là gì hở ba?”.

Ba tôi trả lời: “ Giá trị kỳ diệu nhất của tiểu thuyết là khi gấp nó lại, người ta thấy mở ra trước mặt một cánh cửa mới của cuộc đời!”

Tôi trân trọng Người Đàn Bà Trong Cồn Cát của Abe Kobo vì lẽ ấy.

Nó mở ra cánh cửa vô hình của cuộc đời.

Như câu nhắn của cô bạn cứ ám ảnh tôi mãi:

Tặng cho cuộc đời anh đã từ bỏ và em đang chìm đắm.